zondag 8 maart 2020

Overbezorgde tuinders en hun eerste zaaisels

zaadje wordt plantje

Pure magie, die natuur.
Stel je weet niets van zaad en planten. Voor buurman en buurvrouw is dat nog steeds grotendeels waar, want ook al zijn we nu een paar jaar bezig met biologische landbouw, we zijn nu pas helemaal zelf verantwoordelijk. Er zijn nog steeds dagelijks van die dingen, waarvan we denken: hoe moet dat? Of: hoe is dat mogelijk? Dus bij elk nieuw zakje zaad dat we open scheuren knaagt de twijfel.

Zaaien, nu is het er de tijd voor. Doodeng is het. We hebben flink gerekend en geïnvesteerd in zaad, dus dan hoop je wel dat alles goed gaat. Er kan helaas veel fout gaan:
Zaad dat te warm of donker staat kan slappe, kwetsbare plantjes opleveren. Let op: nóóit opkweken op de vensterbank. Schimmels of juist droogte. Te oud zaad. Nachtvorst. Of dat de muizen je zaaigoed vinden en opvreten. Of kippen. Of ratten. Of vogels. Voorweken, daar hadden we ook iets over gelezen, dus dan doen we dat. Maar geeft dat ook niet juist mer kans op schimmels? De juiste verhoudingen voor de opkweekgrond in de opkweektrays: hoe maken we dat zelf?

Bij buurman op zolder (licht en koud) steken de eerste paprika's en pepers hun groene neusjes al boven de grond uit, bij buurvrouw onder de glasplaat op het grindpad de erwten en kapucijners, op houtwol (dus niet als op de foto) en op de vensterbank (toch) in de bijkeuken staan bij 10 graden celcius in indirect zonlicht (zo precies moet het) pootaardappels voor te kiemen. Goed bijhouden hoeveel zaad er nou eigenlijk in de zakjes zat. Dat blijkt namelijk best verrassend uit te pakken.

We geloven nog niet eens in de zaaikalender van Maria Thun, die ook nog eens strafpunten geeft als je niet onder het juiste gesternte of bij de juiste maanstand zaait. "Het ontkiemen duurt gewoon precies zolang als op het zakje staat," constateert buurman blij. Maar als het nou toch beter is voor een ontkiemende erwt om te ontkiemen als Mercurius precies goed staat, of Venus? Doen we onze erwtjes dan niet tekort? Bij zoveel onzekerheid is het begrijpelijk dat boeren soms naar zo'n kalender grijpen. Het voelt zelfs een beetje gevaarlijk om ons ongeloof zo hardop uit te spreken.

Dan, bij al die andere zorgen,  is daar ineens de vraag van de dag: hoe weten die pas gezaaide kapucijners onder de grond welke kant ze op moeten groeien? Tijdens het kweekgras uittrekken zien we dat uit wortels die je ondersteboven 30 cm onder de grond dacht te hebben uitgeschakeld, toch weer sprieten de kop opsteken die precies de rechte weg naar boven weten te vinden. Hoe weten ze dat? Hebben ze neusjes, zien ze toch een soort van lichtenergie door de grond heen? Of voelen ze de zwaartekracht en denken ze: "Daar gaan we tegenin!" Hadden we - net als bij tulpenbollen - moeten letten op een bovenkant van het zaad? Dat is bij ronde erwtjes toch echt niet waarschijnlijk.

Dus good old google maar eens gevraagd, en zowaar. Een zaadje bevat niet alleen alles wat hij moet weten om uit te groeien tot een super ingewikkelde en grote plant, maar ook nog eens een paar speciale zetmeelcellen, die kunnen aanvoelen wat boven en onder is. En die dan de wortels naar beneden sturen en de stengel of stam naar boven. Alleen in de ruimte groeien planten alle kanten uit, maar op aarde zorgt de zwaartekracht dat dit altijd goed gaat. Vanzelf. Daar kunnen wij dus gelukkig geen fouten bij maken, dat scheelt weer een zorg. Kunnen wij ons bezig houden met de temperatuur, het licht, de wind, de dieren, de schimmels en alle andere mogelijke bedreigingen.
Zoals de verkeerde maanstand.

Meer weten? Lees onderstaande links erop na.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Geotropie
https://www.nemokennislink.nl/publicaties/deze-kant-boven-gravitropisme-in-planten/
https://www.allesoversterrenkunde.nl/!/!/sterrenkunde/vraag-en-antwoord/_detail/gli/heeft-de-maan-invloed-op-het-leven-op-aarde/

Geen opmerkingen:

Een reactie posten